ဇူလိုင်၂၄ – ၂ဝ၂၅
KKO(VOM)
စစ်တွေမြို့မှာ စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ ဆေးဝါးတွေ ကာလရှည်ကြာစွာပြတ်လပ်နေလို့ ဒေသခံပြည်သူတွေအနေနဲ့ လက်ရှိမှာအခက်အခဲများစွာနဲ့ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရတယ်လို့ VOM က စုံစမ်းသိရှိရပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၄ ခုနှစ်ကစလို့ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းမှာ AA လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေနဲ့ နစက တပ်တို့အကြား တိုက်ပွဲတွေ စဉ်ဆက်မပြတ်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ယနေ့အထိရခိုင်ပြည်နယ်တဝှမ်းမှာတိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်စွာဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။
“မြို့နေပြည်သူလူထုအကုန်လုံးဒုက္ခရောက်နေကြတယ်။စားဝတ်နေရေးအတော်လေးအခက်အခဲဖြစ်တယ်။အလုပ်အကိုင်တွေလည်းဘာမှအဆင်မပြေဘူးလေ။တချို့ဆိုဆန်ပြုတ်သောက်ရတယ်၊တချို့မိသားစုတွေဆိုဆန်ဝါတွေတောင်စားနေရတဲ့အခြေအနေဖြစ်တယ်” လို့ စစ်တွေမြို့နေ ဒေသခံတယောက်က VOM ကို ပြောပါတယ်။
စစ်တွေမြို့ပေါ်က အချို့သောနေရာတွေနဲ့ စစ်ဘေးရှောင်စခန်းတွေကိုတော့ NGO အဖွဲ့တွေကထောက် ပံ့တာတော့ရှိပေမယ့် လုံ လောက်မှုတော့မရှိဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
“ဒါကလည်းမလုံလောက်ဘူးပေါ့။စစ်တွေမြို့ရဲ့ အခုလက်ရှိအခြေအနေက ရိက္ခာပြတ်လပ်တယ်၊ဆေးဝါးပြတ်တယ်။ပြည်သူလူထုက ကြားထဲက ဒုက္ခ ရောက်နေကြရတယ်။ဒါက အတော်လေးရင်နာဖို့ကောင်းပါတယ်”လို့ သူက ဆက်ပြီး ပြောပြပါတယ်။
ဒါအပြင် စစ်တွေမြို့ဟာ ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့မြို့တော်ဖြစ်ပြီး အစိုးရရုံးစိုက်ရာမြို့လည်းဖြစ်ပါတယ်။
ဒီလိုအခက်အခဲတွေကြောင့် မကြာသေးမီကာလအပိုင်းအခြားအတွင်းက စစ်မြို့ပေါ်က မိသားစုတစုဟာ မိသားစု ငါးယောက်လုံးကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် အဆုံးစီရင်သွားခဲ့တဲ့ ဖြစ်စဉ်တခုလည်းဖြစ်ပွားခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဒေသတွင်းသတင်းတွေအရ မိစစ်တွေမြို့ပေါ်မှာ အခုနှစ်ဇွန်လနောက်ဆုံးအပတ်နဲ့ ဇူလိုင် လဆန်းအတွင်းမှာပင် စားဝတ်နေရေး အဆင်မပြေတာကြောင့် မိသားစုလိုက် အဆုံးစီရင်ခြင်းနှစ်ခုဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။
“မရှိလို့လိုင်းပေါ်တင်အလှူခံရအောင်လည်း အင်တာနက်လိုင်းတွေကိုပိတ်ထားတယ်။ တချို့အဆင်မပြေမူအများကြီးနဲ့ကြုံနေရတဲ့ဒုက္ခသည်တွေဘယ်လောက်တောင်များနေလဲ။ပိုက်ဆံရှိတဲ့သူတွေကတော့ အဆင်ပြေအေးချမ်းတဲ့နေရာကိုရွှေ့ပြီးနေထိုင်လို့ရပေမယ့် မရှိသူကျ ဘယ်မှာသွားမရ အသေခံယုံပဲလေ။အခုဆိုရခိုင်နဲ့ ရန်ကုန်လမ်းစရိတ်တောင်သိန်း ၂ဝ လောက်အထိ ကုန်ကျစရိတ်ရှိတယ်”လို့ ရန်ကုန်ရောက် ရခိုင်တိုင်းရင်းသူတယောက်က သူရဲ့ခံစားချက်ကို ဖွင့်ဟ ပြောပြပါတယ်။
စစ်တွေမြို့ ဒေသခံတွေအနေနဲ့ တရက်အလုပ်လုပ်ကိုင်လို့ ငွေကျပ်တသောင်းတောင်ရဖို့မနည်းရုန်းကန်နေသူတွေအတွက် ဒီလိုအခြေအနေတွေက အတော်ရပ်တည်ဖို့မလွယ်ကူတဲ့ အခြေအနေဖြစ်တယ်လို့လေ့လာသုံးသပ်သူတယောက်က ထပ်မံပြောပြပါတယ်။
“စစ်တွေမြို့အပြင် ကျောက်ဖြူမြို့မှာလည်း ဒေသခံတွေက ဒီလိုခက်အခဲတွေပေါင်းများစွာနဲ့ ရင်ဆိုင်နေကြရတာတယ်”လို့ ဒေသခံ
တယောက်က ဆက်ပြီး ပြောပြပါတယ်။
လက်ရှိ VOM က နောက်ဆုံးရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေအရ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုကရပ်တန့်သလောက်ဖြစ်နေပြီး ရေကြောင်းကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေးသင်္ဘောတွေကလည်း ထွက်ရတလှည့်၊မထွက်ရတလှည့်ဖြစ်နေတာကြောင့် စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လပ်မှုတွေက ကာလကြာရှည်နိုင်ဦးမယ်လို့လည်း စစ်တွေမြို့ဒေသခံတွက ခန့်မှန်းထားကြပါတယ်။
“ဘာမှလုပ်မရတာပေါ့၊တချို့တွေလည်း ရန်ကုန်ကနေ စစ်တွေကိုပြန်လာကြတာတွေရှိတယ်။အဓိကက ရန်ကုန်မှာ အိမ်ငှားခတွေ မတတ်နိုင်ကြတော့လို့ အခုပြန်ရောက်နေကြပြီ။စစ်တွေဟိုဘက်က ရွာဘက်တွေဆိုဖြစ်ပျက်နေတာတွေကပြောပြလို့တောင်မကောင်းပါဘူး။လက်ရှိစစ်တွေမြို့ရဲ့လူမှု့စီးပွားအခြေအနေက ပြောစရာစကားလုံးတောင်ပျောက်ပါတယ်။စကားတောင်ရှာမရပါဘူး။သင်္ဘောတွေဆိုလည်းပေးမထွက်ဘူး။တော်တော်လေးကြာမှ ပေးထွက်တယ်။အကုန်ဘာမှလုပ်မရဘူးပေါ့”လို့ စစ်တွေမြို့ ဒေသခံတယောက်က VOM ကို ထပ်လောင်း ပြောပြပါတယ်။
အဲဒီလိုရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းက တိုက်ပွဲတွေကြောင့် နိုင်ငံ့၀န်ထမ်းတွေ အခြားသောအရပ် သားတွေနဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်က စီးပွားရေးလုပ် ငန်းရှင်တွေဟာ မြို့လုံးကျွတ်၊ရွာလုံးကျွတ် အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်း၊လုံခြုံမှုအပိုင်းအားကောင်းတဲ့ အခြားမြို့ကြီးတွေပေါ်သို့ အစုလိုက်အပုံစစ်ဘေးရှောင်လိုက်ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်မှုတွေဟာလည်း ယခုနှစ်ပိုင်းတွေအတွင်းမှာ အများအပြားရှိနေတာဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ဝ၂၄ ခုနှစ်အတွင်းက မြန်မာမဟာဗျူဟာနှင့်မူဝါဒရေးရာလေ့လာရေးအဖွဲ့ (Institute for Strategy and Policy Myanmar)ရဲ့ အစီခံစာအရ မြန်မာနိုင်ငံတဝှမ်းမှာ စစ်ဘေးရှောင် ဒုက္ခသည် ၆ ဒဿမ ၆ သန်းအထိ ရှိလာခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
အဲဒီ အစီရင်ခံစာ ဖော်ပြမှုအရ ပြည်တွင်းရှိ စစ်ကိုင်းတိုင်းက စစ်ဘေးရှောင် အရေအတွက်အများဆုံးဖြစ်ပြီး ဒုတိယအများဆုံးက ကရင်ပြည်နယ်ဖြစ်ပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်ကတော့ တတိယအများဆုံးဖြစ်ပြီး စစ်ဘေးရှောင် အရေအတွက်အရေအတွက် (၆) သိန်းကျော်အထိရှိနေတာဖြစ်ပါတယ်။
ဒါအပြင် နိုင်ငံတဝှမ်းမှာ စစ်ဘေးဒုက္ခသည် ၂ ဒဿမ ၇ သန်းကျော် တိုးလာခြင်းဖြစ်တယ်လို့လည်း ISP Myanmar ရဲ့အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
Photo – CJ
ပုံစာ – စစ်တွေမြို့ မြင်ကွင်း(ပုံဟောင်း)
